Güncel güneş döngüsü 25, 2024 yılı Ocak ayında beklenmektedir. Bu tarihe kadar güneş aktivitesi kademeli bir şekilde artması beklenmektedir.
Bu aktivite artışı güneş üzerindeki leke sayısındaki artış ve güneş lekelerinden kaynaklı güneş patlamaları ve koronal kütle atım sayılarındaki artış olarak Dünyayı etkileyecektir.
Dünyaya olan bu etki, temel olarak;
- Üst atmosferdeki toplam elektron sayısı artışı (TEC) ve bu elektron bölgeleri ve dünya manyetik alanı arasındaki ilişki,
- Doğrudan dünya manyetik alanındaki ani değişikliklerden kaynaklı oluşan indüksiyonlar olarak ortaya çıkar.
Bu etkinin İnsan’a olan teknolojik etkisi;
- GPS sistemlerinde, sinyal bozulmaları ve konum hataları,
- Radyo haberleşme sistemlerinde iletişim kesintileri,
- Enerji iletim hatlarında indüksiyon kaynaklı iletim transformatör arızaları.
- Petrol boru hatlarında borular üzerindeki indüksiyondan kaynaklı korozyon ve aşınmalar (ve diğer etkiler) olarak ortaya çıkmaktadır.
X-Sınıfından bir güneş patlaması meydana gelmesi durumunda GPS uydu sinyallerinde ve diğer uydu iletişim, yer iletişim sistemlerinde kesintiler meydana gelebilmektedir.
Ayrıca şiddetli patlama ve Koronal kütle atımlarında (CMEs) Ana uydu sistemleri de kalıcı olarak bozulabilmektedir.
Günümüz askeri ve sivil amaçla kullanılan drone’lar, temel olarak;
- GPS (Küresel konum belirleme)
- Seyrüsefer ve kontrol için radyo link bağlantı gerekliliği mevcuttur.
Ayrıca silah seyrüsefer ve güdüm sistemleri de yine aynı metotları kullanabilmektedir.
GPS’in yanı sıra drone operasyonlarında, yer sistemleri ve görsel doğrulamalı (topografik) konum belirleme yöntemleri kullanılabilmektedir. Bu açıdan konum belirleme dolaylı olarak sağlanabilmektir. Ancak iletişim kesintileri durumunda drone ile drone operatörü/pilotu arasındaki bağlantı sorunu çıkma olasılığı mevcuttur.
Drone’ların bu risklerler etkilenme olasılığı;
- Operasyon çapı (operatör, drone arası mesafe, radyo link oluşturan sistemler arası mesafe),
- Varsa uydu iletişim hat ve sistemleri,
- Dolaylı etkileyebilecek sistemler,
- Güneş patlaması şiddeti (X1 sınıfı ve üstü),
- Güneş patlaması konumu (Koronal Kütle Atımının dünyayı içine alacak bir konide gerçekleşmesi) olarak ele alınabilir.
Operasyonel bu riskler 2024’e kadar kademeli bir şekilde artacaktır. Bu risk, X1 Sınıfı güneş patlamaları meydana gelmesi durumunda (Beta-Gamma-Delta sınıfı güneş lekeleri ortaya çıkması durumunda) gerçekleşme olasılığı artan bir risk olarak ele alınmalıdır.
Güncel güneş lekesi maksimum patlama şiddeti M-Sınıfıdır. Ancak istatistiksel açıdan X-Sınıfı patlama olmayacağa anlamına gelmemekle beraber, güneş lekesi sayısındaki artış ile bu olasılık da artacaktır.
Yukarıda belirtilen drone operasyonları sivil amaçlı uçuş yapan tüm sistemler için geçerlidir. Özellikle GPS ve Radyo link bağlantıları dikkate alınmalı ve gerekli sistem/yöntem yedeklemeleri yapılmalıdır (Mevcutta çoğu drone sisteminde mevcut),
Sivil amaçlı gerçekleştirilen uçuşlarda dünya manyetik alan şiddet değişim durumu (Kp) takip edilerek uçuş ertelenmelidir.
|
____ Innovation Science Labs ____
|
