Güneşin katmanları; (1) Çekirdek, (2) Işınımsal Bölge, (3) Konveksiyon Katmanı, (4) Fotosfer, (5) Kromosfer, (6) Korona, (7) Güneş Lekeleri, (8) Granüller, (9) Prominanslar
Güneşi temel olarak iki parça olarak inceleyebiliriz; Güneş içi ve Güneş Atmosferi
Güneş İçi; Çekirdek, Işınım Katmanı ve Konveksiyon Katmanından oluşur.
Çekirdek; Güneş yarıçapının merkezinden 1/3’lük kısmına kadar olan bölümüdür. Füzyonun gerçekleştiği, enerjinin üretildiği kısımdır. Basınç, sıcaklık ve yoğunluğun en yüksek olduğu katmandır. Üretilen enerji ışınım katmanına iletilir.
Işınım katmanı; Güneşin 1/3’lük kısmı olan çekirdeğin hemen üstündeki 1/3’lük diğer kısmını oluşturur. Bu katmandan enerji konveksiyon bölgesine ışınım olarak taşınır. Taşınan bu ışınım gamma fotonlarından oluşur. Gamma fotonları sayısız absorbsiyon ve emisyonun ardından 10.000 – 170.000 yıl sonunda bu katmanı terk eder.
Konveksiyon katmanı; Güneşin yüzeyinden yaklaşık 2×105 km içinden itibaren ışınım katmanına kadar ulaşır. Bu katmanda enerji ışınımsal taşımadan daha çok plazmanın yüzeye doğru dikey hareketi ile taşınır. Dinamo Teorisine göre Güneş’in manyetik alanının temel olarak bu katmanda oluştuğu düşünülmektedir.
Güneş Atmosferi; Fotosfer (Işık Küre), Kromosfer (Renk Küre), Geçiş Bölgesi ve Korona (Taç) katmanlarından oluşmaktadır.
Fotosfer (Işık Küre); Yüzey bu katmandan itibaren başlar ve 500 km yüksekliğe kadar ulaşır. Güneş yüzeyi gazlardan oluşur. Sıcaklığı 5840K’dir. Optik olarak gördüğümüz ve yıldızları sınıflandırdığımız bu katmandır. Güneş lekeleri bu katmanda gözlemlenir. Güneşin bağıl olarak en soğuk katmanıdır.
Kromosfer (Renk Küre); Fotosferin üzerinde 2000 ~ 3000 km’ye kadar uzanır. Güneş tutulmasında ince pembe bir katman olarak gözlemlenir. Sıcaklık kromosferde artarak 20.000K’a kadar ulaşır.
Geçiş Bölgesi; Sıcaklığın çok hızlı şekilde 106K’e kadar yükseldiği, çok ince bir katmandır (104km).
Korona (Taç) Katmanı; Güneşin geçiş bölgesinin hemen üzerinde 106K’lik sıcaklığa kadar oluşan katmandır. Bu katmanın beklenenin üzerinde ani olarak ısınmasının sebebi tamamen aydınlanmamış olsa da, manyetik ve basınç kaynaklı olduğu düşünülmektedir.
Güneşin diğer özellikleri; Güneşin çapı Dünyamızın yaklaşık 109 katıdır (1,5 milyon km), Güneş kendi eksenin etrafında saatte yaklaşık 70.000 km hızla döner. Bir turunu yaklaşık 25 günde tamamlar, ancak Güneş plazma halinde olduğundan kutuplardaki ve ekvatordaki dönüş hızı farklı olmaktadır. Bu hız ekvatorda 25 gün iken, kutuplarda yaklaşık 35 gündür. Dünya üzerinde ölçtüğümüz ekvatoral hız ise 28 gündür, bunun sebebi gözlem noktamızın Güneş ile birlikte dönmesidir.
Güneşin bu dönüş hızı farklılığı manyetik burgulara neden olmaktadır. Güneş ile ilgili araştırmalardaki temel bir fikir, Güneşin yüzeysel hız farkının yanında, hacimsel olarak da, açısal dönüş hızı farklılıklarından dolayı manyetik bir dinamo oluşturarak, manyetik alan çizgilerinde burulmalar meydana geldiği ve Güneşin bilinen döngülerine neden olduğu düşünülmesidir. (Hanslmeier 2004).
Güneşin Dünyaya olan ortalama uzaklığı 1,496×1011m’dir. Işık bu mesafeyi ortalama olarak 8 dakika 20 saniyede kat etmektedir. Güneşin çekim kuvveti Dünyanın yaklaşık 28 katıdır.
Kaynak: Haziran 2007-Haziran 2008 dönemindeki güneş aktiviteleri ve dünyaya olan etkilerinin incelenmesi. / Nazım Karadağ
|
____ Innovation Science Labs ____
|
